Reisebrev: Langs landevegen (bestemt form eintal) i Aust-Finnmark (Varangerhalvøya)

Nok eit avvikarstopp: Fottur ut frå Persfjorden
Etter å ha gjort Vardø utrygge bestemte vi oss for å starte på vegen ut til Hamningberg. Litt meir om den vegen etter kvart. Først tar dette reisebrevet ein liten avstikkar til fots med Persfjorden som utgangspunkt.


Litt geografisk støtte

Ein dag då skodda hang tjukk over sørsida av Varangerhalvøya bestemte eg meg for å køyre meg ein tur i håp om å finne eit litt meir attråverdig vêr. Det såg ikkje spesielt lyst ut då eg kryssa Domen:

 

Frå Persfjorden langs Vesterelva
Inst i Persfjorden (sam.: Biesavuotna) munnar Vesterelva (sam.: Jonnejokha) ut. Etter å ha kryssa Domen gjennom ei einaste stor skoddesky opna verda seg opp. Vel framme ved munningen av Vesterelva såg ting langt lysare ut.


Vesterelva ved Persfjorden

På austsida av elva går det ein sti som følgjer elva eit stykke oppover. Her er det berre å gå så lenge du lystar. Merk at igjen er det ikkje telefondekning så du må kunne finne tilbake til folk på eiga hand.

Terrenget er lettgått og det einaste aberet er at du kan få lyst til å krysse Vesterelva og dermed risikere å måtte vasse litt, men etter nokre få kilometer oppover dalføret vinn du litt høgde og då ser du langt.


Nedst ved Persfjorden


Gå dit nasen peiker!


Ein pust i (eller på) bakken

 

Ikkje eigentleg eit stopp: Hamningbergvegen
Frå Svartnes ved Vardø går det ein veg i retning Båtsfjord kommune. I enden ligg bygda Hamningberg, men meir om denne seinare.


Hamningbergveien

Vegen mellom Vardø og Hamningberg er ein attraksjon i seg sjølv. Ikkje sjølve ingeniørkunsten som er lagt ned for å få asfalt på dette reintråkket, men landskapet vegen tar deg gjennom.

Dersom du først er på Varangerhalvøya er Hamningbergvegen noko du absolutt bør ta deg tid til. Strekninga er på rundt 40 km éin veg. Dette er ein blindveg så du må tilbake.

Reisefølgjet på denne køyreturen var ut ifrå Internett og andre kjelder ikkje heilt overtydd om at dette var noko vi burde gjere, men eg sa at dette er absolutt noko du ikkje finn mange andre plassar i Kongeriket Noreg.

 

Eit lite knippe bilete frå Hamningbergvegen
Diverre har eg ikkje mange ferske bilete frå denne vegstrekninga, så her har eg måtte ty til arkivet.


Ikkje berre gråstein på dette biletet


Hamningbergvegen, eit hytteparadis for vardøværingane


Minnesmerke over partisanar som vart drepne under andre verdskrigen. Kåre Øien var fødd på Tsypnavolok på Fiskerhalvøya. Håkon Halvari og Oskar Johnsen var begge fødd i Kiberg. Minnesmerket vart avduka i 2018


På veg til (eigentleg frå) Hamningberg


Endå litt meir hytteliv

 

Tolvte stopp: Hamningberg
Heilt ute for seg sjølv ligg Hamningberg (sam.: Hámbierge). I 1940 budde det 700 personar i dette fiskeværet. I dag bur det ingen her. Bygda ligg tett innpå fiskefelta i Barentshavet, men manglar ei god hamn. Etter andre verdskrigen gjekk folketalet ned og det å byggje ei trygg hamn i det vetle fiskeværet vart i Stortinget trenert ei stund før det vart vedtatt å gi innbyggjarane ein pengesum i kompensasjon for å flytte frå Hamningberg i 1965.


Vêret kan vere stygt i Hamningberg

Sidan Hamningbergvegen er vinterstengd er bygda i dag ein ferieplass. Det spesielle med denne plassen er at han ikkje vart offer for 'den brente jords taktikk' då nazistane trekte seg ut av Finnmark i 1944.


Hamningberg


Hamningberg

Om sommaren er det både kafé og restaurant i Hamningberg, men opningstidene må du sjekke på førehand. Vi kom såpass seint at både kafé og restaurant var stengde, men vi tusla litt rundt og åt opp resten av nista vår. Til vår store glede gav regnet seg og sola kom fram. Trur du jaggu ikkje at vinden stilna av, òg!


Kveldssol ein stad ved Hamningbergvegen

 

Varangerhalvøya: Det er ikkje slutt enno
No har vi køyrd rolege 170 km frå Varangerbotn.


Nesten alle stoppestadane i dette reisebrevet

Kjære lesar, eg reknar med at du no hadde ønska at det var slutt, men som den raringen eg tek eg med to ekstranummer for å presentere endå litt meir av Varangerhalvøya:
– 1) Bilete frå ein fottur på tvers av halvøya
– 2) Eit knippe bilete frå halvøya i rufsevêr

 

Ekstranummer #1: Varangerhalvøya på tvers
I august 2018 fekk eg skyss nesten til Oardojávri (nor.: Ordo) som ligg på Båtsfjord-/Kongsfjordfjellet. Derifrå gjekk eg til fots rett sørover til Vadsø, ein rusletur på ein stad mellom 60 og 70 kilometer (eg har aldri sjekka). Turen medførte to netter i telt. Vandringa blir her presentert i bilete.


Litt geografisk hjelp

Turen gjekk gjennom svært lettgått terreng og eg brukte vanlege joggesko nesten heile turen. Ved elvekryssingar tok eg berre av meg skoene og vassa over. Det finst ikkje skog på Varangerhalvøya så primus er einaste alternativ for å få varma seg noko som helst. Ved finn du ikkje. Ei heller telefondekning. Ikkje folk heller, for den saks skuld...


Ved Oarddojávri nokre kilometer etter oppstart


Fornøgd turkompis held oppsyn


Ein passe kaotisk leir ein stad på vidda


Vidsyn i alle retningar, stø kurs sørover


Folketomt, heilt åleine i tre dagar


Spor av menneske, i beste fall ei naudbu


Varangerfjorden kjem til syne, berre 10 km igjen

Vi var heldige med vêret.

Om du er interessert kan du få meir detaljert informasjon om rutevalet. Send meg berre ei direktemelding, så skal eg prøve å svare etter beste evne.

 

Ekstranummer #2: Ruskevêr på Varangerhalvøya
Reisebrevet har så langt vist veldig mange godvêrsbilete. For å balansere litt har eg funne fram nokre bilete frå arkivet som tyder på at det kan vere litt annleis til tider. Sjølvsagt måtte eg leite med lys og lykte, men det gjekk – til slutt!


Etter ein desemberstorm sat snøen fast overalt


Ein ruskete kveld i slutten av mars


Ein junidag i 2017


Same junidag i 2017


Sola viser seg i januar, men vinden flyttar på snøen


Det er sjølvsagt flest slike dagar, her frå Ekkerøy

***

Med dette set eg punktum for dette reisebrevet som har vist fram ein del av det sør- og austsida av Varangerhalvøya har å by på. Det vart mykje natur og ein god del historienerding, men dersom du, gode lesar, har kome så langt, må vi konludere med at du er i live – og det kunne ha vore verre.

Takk for følgjet!

Pax et bonum (eller pax med bonus som kanskje høver betre her på IF)!

 

Neida, skal opp og besøke svoger’n om 14 dager.

 

Vet du hvorfor?

 

Bygda Bugøynes på sørsida av Varangerfjorden vart ikkje brent ned då Nazi-Tyskland trekte seg ut av Finnmark i 1944 fordi lokalbefolkninga stilte med båtar for å frakte vekk soldatane og seg sjølv. Til gjengjeld skulle ikkje husa bli brent. På dette tidspunktet stod Den raude armé berre nokre få mil unna Bugøynes.

Når det gjeld Hamningberg sprengde nazistane sitt eige kystfort, men tok seg ikkje tid til å evakuere andre enn seg sjølv. Husa og folket vart verande igjen. Det kan altså sjå ut til at Hamningberg vart berga av at Nazi-Tyskland plutseleg fekk det travelt med å kome seg vekk.

 

Tusen takk for nok et fantastisk reisebrev!
Som andre her nevner, burde dette gjøres tilgjengelig for et bredere publikum.
Detaljert og godt dokumentert beskrivelse fra det egentlige Østlandet.

For min del ble det et flott gjensyn av et område jeg besøkte en del da jeg som ung jobbet i Austertana. Den gang gikk det ferge over til Vardø
Jeg har også besøkt området ved et par senere anledninger.

 

Tusen takk for et spennende reisebrev!

 

Takk-takk, det varmar! No har eg vurdert å sende reisebrevet som ei PDF-fil til mor og far, så det er jo i alle fall ei forsiktig utviding av publikumsgrunnlaget...

Ja, med fokus på Nordaustlandet (ikkje la deg bli forvirra av svalbardsk geografi akkurat no), så får Søraustlandet (altså Sør-Varanger) bli presentert ved eit seinare høve.

Det er kanskje så mange som tenkjer på det, men dersom du er på Varangerhalvøya er du lenger aust enn Istanbul, som jo blir rekna som porten til Austen, i alle fall porten til Orienten.

Du får ta ein ny tur nord(aust)over

 

Takk og velkommen nordaustover!

 

Takk for at du tok deg tid til å myse på alle desse bokstavane som eg har prøvd å samle til meir eller mindre fornuftige grupperingar. Du treng nok litt kvæfjordkake for å få opp blodsukkernivået no! Velkomen nordover, eg skuldar deg ein læskedrikk!

 

Enhver pedagog vet at intet slår informative fakta presentert på fengende måte. Forfatteren scorer høyt på begge områder.
For å ta litt "names dropping" var forfatteren og vi (eksforlovede og yours truely) på quizkveld på Opticom sist fredag. Vi scoret bra der også, spesielt takket være nevnte forfatters musikkompetanse.

 

Takk for det! Og vi fekk svaret, reisebrevet brukte lenger tid til Hamningberg enn @Berlioz med eks-forlovede

Det var ein god laginnsats som gjorde at vi kom på 5. plass. Det kunne ha gått så mykje verre med tanke på at det var med 17 lag

 

Tusen takk for svært interessant reisebrev. Som ivrig fuglekikker har jeg vært på en rekke turer i dette området og vil påstå at jeg er godt kjent der. Men med dette reisebrevet fikk jeg mye ny kunnskap som gjør at jeg gleder meg ekstra mye til neste tur dit, trolig i juni neste år.