Eit slags reisebrev frå Svalbard

Hausttur til det spitsbergenske
Sidan eg er ein samvitsfull borgar av den norske stat ser eg det som mi fordømde plikt å sjekke tilstanden i norske koloniar og andre stader der fedrelandet har interesser. Slik kunne eg forsvare ein helgetur til London, vårtur til Seattle og sommarferie til Island. Eg kallar det inspeksjonsrundar. No i haust hadde turen kome til Svalbard.


Frå Svalbard er det eit stykke til det aller meste


Det er 1 000 km frå Oslo til Tromsø, då er du over halvvegs til Longyearbyen

Litt om inspeksjonsobjektet
Øygruppa Svalbard ligg i Barentshavet på mellom 76 ̊ og 81 ̊ nord. Til samanlikning ligg Nordkapp på 71 ̊ nord og Oslo på lusne 60 ̊ nord. Som lesaren ser av bileta over, ligg Tromsø sånn omtrent halvvegs mellom Oslo og Longyearbyen, men det er lengst til Oslo frå Tromsø.

Svalbard er rundt 10 000 kvadratkilometer større enn Finnmark rundt 60 000 kvadratkilometer. Eventuelle misoppfatningar av storleiken til Svalbard må vi skulda Det kongelege norske meteorologiske institutt for: Vêrkartet lyg!

I Versailles prøvde diverse stormaktar i 1920 å bli einige om nokre småproblem dei hadde krangla litt om i perioden 1914–1918. Litt slu diplomatisk kløkt frå norsk side, delvis frå Store norske Spitsbergen kulkompanis side, sikra norsk kontroll over øygruppa og i 1925 trådde Svalbardtraktaten i kraft, òg omtalt som «grunnloven» til øygruppa.

Heilt norsk er no likevel ikkje Svalbard. Alle norske lovar må spesifikt uttrykkje at dei gjeld på Svalbard og når ein i offisielle oversiktar opplyser om totalarealet til Noreg er det sjeldant at dette inkluderer arealet til denne arktiske øygruppa.

Av desse grunnar er ein sju dagar lang inspeksjon heilt på sin plass!


Stemningsbilete frå Langnes, TOS


Eit lite stemningsbilete frå bollekantina på Langnes

Dag 1: Med Bolaget til det høge nord
For min del hadde eg tidenes mest krunglete flytur på veg til LYR: Først med Widerøe frå Aust-Finnmark til TOS, deretter SAS sørover til OSL og så same selskap nordover til LYR. Heldigvis gjekk reisa føre seg i Pluss og på OSL vart det ein tur innom gullstova, så det var ein ok start på ferien…kremt…inspeksjonen!


Flyruta til Svalbard

Både Norwegian og SAS flyg til Longyear/LYR. Førstnemnde har per no berre direktefly frå/til Gardermoen/OSL, medan sistnemnde har ein del direktefly i den lyse årstida og loffar elles for det meste innom Langnes/TOS begge vegar. Frå Gardermoen er flytida på tre timar. Frå Langnes er flytida på halvannan time.


Stemningsbilete frå Longyear, LYR. Litt groggy fotograf grunna landing 00:30

 

Spennende..

 

Dag 2: Del 1: Preliminær inspeksjon av Longyearbyen
Som den sjølvoppofrande inspeksjonsgruppa vi er, hadde vi takka ja til å prøve ulike typar overnatting. Første natta testa vi korleis fiffen lever. Vidare skulle vi prøve overnatting av meir rustikk art før vi til slutt hadde nokre netter i lag med bermen.

Tidleg ein tysdag vakna vi på det alle dei lokale kallar SAS-hotellet, men som ifølgje rekninga eg fekk heiter Radison eit eller anna. Sengene var gode og frukosten var litt over snittet ok. Mette vart vi – og vel så det. Inspeksjonskommitéen kviterte ut eit «Godkjent»-stempel med eit smil.


Utsikten frå hotellrommet på Radison blue polar Spitsbergen hotell 1/2

Som den observante lesar kan sjå på bileta frå hotellrommet var det litt grått på morgonkvisten på denne dag 2, men det betra seg kraftig og allereie til lønsj var sola framme. Vi tok oss tid til å skaffe oss eit slags førsteinntrykket av tilstanden i Longyearbyen.


Utsikten frå hotellrommet på Radison blue polar Spitsbergen hotell 2/2

Inspeksjonsgruppa noterte seg at ingen av vegane i Longyearbyen har namn. Dei er i staden nummererte. Dette gav inspektørane ei kjensle av å vere på Manhattan, New York. Vi har lese oss til at byen tidlegare kjent som Ny-Amsterdam er ein flott stad, så alle parallellar dit blir sjølvsagt rekna med på den positive sida.


Torget i Longyearbyen

Vi var òg ein snartur innom lokalbutikken, ev. daglegvareforretninga (bestemt form eintal), kjend som Svalbardbutikken. Denne er per i dag drifta av Coop. Her inne får du tak i det meste av det du treng til å drifte ein husstand.

Butikken er samlokalisert med Nordpolet, Vinmonopolets litt meir prisvenlege arktiske ven. Her vart vi slått i bakken av prisnivået og innsåg at alle langvarige opphald der inne kunne føre alvorlege alkoholskader. Difor tok vi turen ut i meieriavdelinga. Det var ei minst like sjokkarta oppleving. Mjølk til 30 kroner literen!


Det kostar å vere kalv på Svalbard…

Som fleire kanskje har fått med seg gjekk det vinteren 2016 eit snøras som tok ei heil husrekkje av dei karakteristiske spisshusa i Longyearbyen. Som fleire av dei lokale som vi snakka med sa, var det berre flaks at ikkje fleire enn éin person omkom. Raset gjekk nemleg midt på dagen då nesten ingen var heime. Sidan raset gjekk heilt lydlaust tok det litt tid før folk fekk med seg kva som hadde hendt. Ingen av dei vi snakka med ønskte å tenkje på kva som kunne ha vorte konsekvensane av dette raset dersom det hadde gått på natta med mange sovande personar i husa som vart tekne.


Typiske spisshus i Longyearbyen


Parkeringsplass med utsyn i Longyearbyen

 

Dag 2: Del 2: Ut i naturen med lokale svalbardianarar
Til lønsj skulle vi møte dei to personane som vi leggje til rette for ein vellukka inspeksjon dei neste tre dagane. Det var med andre ord på tide å finne fram den store inspeksjonsblokka og på høg tid å fukte stempla. Turen gjekk til Fruene, ein travel kafé midt i sentrum der du finn dei lokale i god miks med dei langvegsfarande.

I lag med to representantar frå skulle vi få sjansen til å inspisere nærområdet rundt Longyearbyen dei neste tre dagane. Kartet under frå Norsk polarinstitutt i Tromsø, lett modifisert av inspeksjonskommitéen, viser omtrentleg reiserute.


Indre del av Isfjorden med Sassenfjorden og Billefjorden

På kafé Fruene møtte inspektørane to lokale heltar: Kristin og Steve. Ho har vekse opp på Svalbard, han kom dit som femtenåring. Dei to har utruleg mykje kunnskap om lokalsamfunnet, historia og vi opplevde dei som trivelege folk. Dei har mange jarn i elden med pøbbdrift, restaurantdrift, ekspedisjonsskip og turopplegg. Meir om dette kan lesaren finne ut om på nettsida til Svalbard Explorer: http://www.svalbardexplorer.no/ Inspektørane gleda seg som ungar til julekvelden!

Dag 2: Del 3: Inspeksjonsområde 1: Kapp Wijk
Dei første som busette seg på Svalbard dreiv med fangst og jakt. I dag er det ikkje mange igjen, men på Kapp Wiijk bur det ein kar, Harald, som har drive med nett dette i over førti år. Han er no den mannen med flest overvintringar nokosinne på Svalbard. Det er jo ein prestasjon i seg sjølv. At han alle desse åra har budd åleine ute på fangststasjonen sin tyder på at karen trivst i eige selskap.


Kapp Wiijk – gamlehuset

Når ein ikkje er vand til å bli nedrent av gjestar treng ein eit insentiv til å møte folk, så vi lurte med oss ei flaske god konjakk som skulle fungere som fredspipe i fall det skulle bli nødvendig. Etter omtrent halvannan time i båt med marsjfart på 20 knop var vi framme.


Kapp Wijk – nyhuset

Med konjakkflaska i handa banka vi på døra, men der var det ingen som svarte. Det skulle seinare vise seg at mannen sov djupt då vi var der og hadde ikkje høyrt oss. Vi var såpass gåvmilde at vi tok ikkje konjakken med oss på vår ferd vidare. Inspektørane kunne i alle høve slå fast at naturen er vakker. «Godkjent».


Kapp Wijk med Kongressfjellet (603 m.o.h.) i bakgrunnen

Anekdote 1 – Ei lita avsporing
For nokre år tilbake var det eit par sjeler som bestemte seg for å gå på ski for å besøkje fangstmannen på Kapp Wijk. Etter to dagar med snøstorm og slit kom dei fram og banka på døra til fangsmannen. Døra vart opna og replikken som falt gav hakeslepp på dei to som hadde gått langt og lengre enn langt på ski:
– Det passar litt dårleg med besøk no, eg driv og flår ein rev.
Med døra parkert i trynet var det ingenting anna å gjere for dei to stakkarane enn å trø den lange vegen på ski heim igjen.

 

Dag 3: Del 1: Inspeksjonsbasen: Skansebukta
Som base for rustikk overnatting og gransking av nærområda utanfor Longyearbyen hadde dei to glade inspektørane sett seg ut ei enkel hytte ved innløpet til Billefjorden, inst i Isfjorden. Her skulle vi bu i to netter. Aller først tok vi nærområdet i nærmare augesyn.


Hytteliv i Skansebukta med fjellet Skansen i bakgrunnen


Hytta er av type rustikk, ei såkalla «Svalbardhytte»

Ved ein inkurie gløymde inspeksjonskommitéen å ta bilete av interiøret i hytta. Det vil difor bli nødvendig med ein ny inspeksjon på eit seinare tidspunkt. Det vi var skjønt einige om var at eksteriøret ikkje kunne ha vore betre.


Rustikke Skansebukta


Skansebukta, ved innløpet til Billefjorden inst i Isfjorden. Her låg det i for rundt hundre år sidan ei kalkgruve

Ekspedisjonsleiar Steve er utdanna kokk og trylla fram nydeleg mat, både frukost og middag, men som uhilda inspektørar har vi ikkje vurdert maten vi fekk. Dette har absolutt ikkje påverka inspeksjonsresultatet eller innstillinga til inspektørane. Til middag på dag 1 fekk vi utsøkt finnbiff laga på ein måte vi aldri hadde smakt før. På dag to var det indrefilét med diverse attåt som smakte himmelsk. Til frukost på dag 2 og dag 3 vanka det egg servert etter personleg preferanse krydra på meisterleg vis og servert i lag med bacon. Vi rettar ein stor takk til Steve, men understreker nok ein gong at dette absolutt ikkje har nokon innverknad på korleis inspektørane arbeidde.

#internt notat (må slettast før publisering): Ta med kokk på alle framtidige inspeksjonar.


Isfjorden sett frå Skansebukta med inspeksjonsfartøyet i forgrunnen

Anekdote 2 – Ei lita avsporing
I hytteboka for Skansebukta kan du lese ei kort oppføring frå eit par år tilbake i tid, her «gjengitt fritt efter hukommelsen»: Det ble en fin tur til Skansebukta. Sannelig kom ikke sysselmannen på besøk også.

Den fulle historia var at nokre medlemmar frå eit av dei lokale musikkbanda i Longyearbyen var på hyttetur til Skansebukta. Utover kvelden hadde dei avlevert ein del skot. Ein turoperatør som var i nærleiken såg seg tydelegvis lei på skytinga, så han kontakta sysselmannens kontor. Så fort dei skyteglade trubadurane fekk nyss om dette, rigga dei seg til i fjæra med slagverk og kontrabass og spelte ein lokal slager «Sysselmannen kommer» medan dei filma det heile. I bakgrunnen ser vi sysselmannshelikopteret:
–


Høgskulefjellet (666 m.o.h.) og Skansebukta

Inspektørane er skjønt einige med denne påstanden framsett av lokale innbyggjarar: «Når du er på Svalbard må du få lov til å teste våpenet ditt av og til utan at sysselmannen skal bry seg med det».

Det høyrer med til historia at då Bare Egil heldt konsert i Longyearbyen i februar 2016 hadde han plukka fram songen «Sysselmannen kommer» til full allsong frå alle i salen, inkludert fleire representantar frå nemnde styresmakt. Det har ikkje lukkast inspektørane å finne teksten til songen, men vi går utifrå at lovens lange arm ikkje oppnår heiderleg omtale her. Det same gjeld vel songen «Ingen må pare seg med Sysselmannen» som vart framført på same konsert.

 

Spennende lesning! Har ikke vært på Svalbard siden tidlig på 80-tallet da jeg hadde sommerjobb på en fraktebåt som min far var skipper på - fraktet kull fra Svalbard til fastlandet. Utrolig fascinerende! Har alltid hatt lyst å dra tilbake.





Ellers ser jeg frem til rapporter fra Bouvetøya og andre spennende destinasjoner...

 

Herlig. Svalbard behind the scenes. Sånn setter man pris på!

 

Suverent bra! Svalbardtur står for døra om nokon månadar. Ser fram til å plukke opp nokon tips her, sjølv om eg reknar med at temperaturen vert ein ganske annan når eg får teke turen opp.

Ser fram til resten!

 

Minner meg om noe jeg hadde tenkt å foreslå: Hva med en tråd med topp 3 reisetips og hva man burde oppleve der? Er ikke sikker på om Svalbard ville havne på min topp 3 liste, men kanskje på topp 5...

 

Dag 3: Del 2: Inspeksjonsområde 2: Fredheim
Etter ein lang frukost var det på tide å sjekke ut det området som fangsmann Hilmar Nøis regjerte over i tidrommet 1920–1960 (omtrentleg). Med unnatak av fangsmann Harald på Kap Wijk er her Nøis mannen som har flest overvintringar på Svalbard. Han blir jamvel kalla «Kongen av Sassen». Her bygde han det som den dag i dag er den flottaste fangsstasjonen på Svalbard: Villa Fredheim.


Utsikt frå Fredheim utover Sassenfjorden

Seniorinspektørens far og juniorinspektørens morfar var nevø av Hilmar Nøis. Nemnde far/morfar hadde òg eit par overvintringar på Fredheim. No må ikkje lesaren tru at dette har lagt føringar for ruta som inspektørane har vald seg ut. Det vil i så fall vere ei direkte misoppfatning.


Inspektørane utanfor hovudhuset på fangststasjonen Fredheim

Hilmar Nøis’ onkel, Daniel, bygde den første fangsstasjonen ved breidda av Sassenfjorden allereie i 1911. Nevøen Hilmar starta opp som fangsmann på Svalbard allereie i 1909. Han heldt det gåande til 1963.


Gamlehytta på Fredheim frå 1911

Juniorinspektørens morfar, seniorinspektørens far, kom til Svalbard og Fredheim i 1934 i ein alder av 23 år. Om sin tid på Svalbard sa han: «Ved sidan av å stifte familie og få ungar, var tida på Svalbard den beste i mitt liv». Det vart fleire år på den arktiske øygruppa, både som fangstmann, men òg som gruvearbeidar.


Villa Fredheim og gamlehytta ved Sassenfjorden


Hovudhuset på Fredheim frå 1924 og der Sassendalen blir til Sassenfjorden


Sassendalen, eit godt jakt- og fangstområde

Som slektningar av Hilmar Nøis hadde vi krav til å kome inn på Fredheim. Sysselmannen bestemte seg for å vere vanskelege. Etter mykje om og men fekk vi likevel snuska til oss nøkkelen, men berre med lovnad om å aldri seie til ei levande sjel at vi fekk nøkkelen.


Interiøret i Fredheim (#må slettast før publisering) 1/2


Interiøret i Fredheim (#må slettast før publisering) 2/2

Inspektørane kunne nøgd konstatere at tilstanden på Fredheim er god. Faktisk vart husmassen flytta rundt 200 meter lenger inn på land for å unngå at jorderosjonen aukar, dette som følgje av at permafrosten stadig trekkjer seg tilbake etter kvart som klimaet blir varmare. Heilt uhilda gir vi stempelet «Godkjent» for inspeksjonsområde 2.

Anekdote 3 – eit lite sidesprang
Ein gong for mange år sidan hadde det kome nokre russarar frå Pyramiden til fangstmann Harald på Kapp Wijk. Det hadde vorte drikking og god stemning. Humøret var såpass godt at då ein annan kar kom sjøvegen til Kapp Wijk utpå kvelden vart det bestemt at her skulle det helsast med velkomstsalutt.

Ein liten saluttkanon vart funne fram og det første skotet vart fyrt av garde. Problemet var berre at hurragutane på land ikkje såg nedslaget. Difor vart det sendt av garde ein ny salutt. Ei heller dette nedslaget vart observert visuelt frå saluttlaget.

Eit tredje skot vart fyrt av. No såg kanonlauget at båten det skaut velkomstsaluttar for dreidde av og snudde. Den glade kanonmajor heiv seg om bord i sin eigen båt og ifølgje legenda skal han på eit tidspunkt ha prøvd å hoppe frå sin eigen båt over til den salutterte båten. På dette tidspunktet vart genseren og alle dei andre kleda til kanonlaugsjefen blaute.

Og kvifor gjorde gjesten vendereis? Jo, saluttskota gjekk rett i skroget på den nye båten hans. Han var vel redd for å bli skote i senk av dei småfulle kanonoperatørane på land.


Det majestetiske Templet (635 m.o.h.) ved innløpet til Tempelfjorden og Bjonahamna ved Fredheim

 

Kjempeflott! Jeg hadde booket en rimelig tur til Svalbard tidligere i år, men på grunn av tidsklemma som alle pensjonister lever under måtte den kanselleres. Nå ser jeg at neste år skal vi planlegge litt bedre.

 

Veldig spennende og morsomt så langt
Ser fram til å lese mer om Svalbard. Vedig gøy med anekdotene og historiene fra den litt mer "ville vesten" siden av Svalbard

 

Det vil eg tru! Takk for tilbakemelding og bilete. Andre arktiske destinasjonar skal bli inspisert så fort teamet får tid

Så bra! Eg følte at ein var litt meir enn ein simpel turist på denne turen

Tusen takk Ta med vener eller familien, det blir sikkert bra

Tusen takk og god tur! Vindtett jakke og ullklede er alt du treng

Topp 5 er jo ganske høgt oppe når heile verda ligg for våre føtter

Takk! Forhåpentlegvis byr sjansen seg på ny. Vi planla turen sånn omtrent seks månader fram i tid. Vi hadde litt problem med å finne overnatting, men det var fordi det kom 200 rørleggarar den siste helga vi var der...

Takk så mykje! Meir kjem plutseleg

 

Dag 4: Del 1: Inspeksjonsområde 3: Nordenskiölds land
Inspektørane var heile tida litt smånervøse for at ein skrubbsvolten isbjørn skulle finne på at trønderkjøt høver menyen. Overalt hadde vi jaktrifla og ein kraftig pistol tilgjengeleg. No skal det seiast at det ikkje er noko påbod om å gå med våpen utanfor busetjinga i Longyearbyen, men det er veldig dumt å ikkje ha med seg ein skytar.


Indre del av Isfjorden med Sassenfjorden og Billefjorden

Etter ein betre frukost på denne tredje feltdagen, fjerde dag på Svalbard, gjekk inspeksjonsturen først til Nordenskiöldbreen. Dette er, etter kva vi kom fram til utan å ha sjekka fakta, den største isbreen i Europa.


Nordenskiöldbreen i all sin prakt sett frå Adolfbukta

No var ikkje inspektørane veldig hyppe på nærkontakt med kvitbjørnen, men på Svalbard er det ein god del bjørn som er ute og luftar seg. Her er det ingen bandtvang. Vi fekk sjå éin isbjørn i løpet av heile inspeksjonsveka. Denne oppførde seg som ein katt framom ein glovarm peis: Han spelte død. Då vi kauka litt til skinnfellen, løfta vesenet på skolten, kika sløvt rundt seg før kvileposisjon vart innteke på ny.


Nedi fjæresteinane på dette biletet ligg det ein isbjørn, men det er vel nesten umogleg å sjå

Dag 4: Del 2: Inspeksjonsområde 3: Pyramiden
Heilt utan ekstase etter bjørnesynet gjekk turen til Pyramiden for nok ein uhilda del av inspeksjonen. I 1927 kjøpte det russiske gruveselskapet Trest Arktikugol’ rettane til gruvedrift frå Svenska stenkolsaktiebolaget Spetsbergen.


Utsikten frå Nordenskiöldbreen i retning Pyramiden

I perioden etter andre verdskrigen og fram til Sovjetunionens fall vart Pyramiden brukt som eit utstillingsvindauge for å vise verda kor bra kommunismen er. Utover på 1990-talet byrja gruva å gå tom for kol og den russiske staten byrja å gå tom for pengar. I 1998 vart byen vedteke fråflytta.


Innsiglinga til Pyramiden, her er det gamle kraftverket, på ein flott haustdag


På ein dag som dette blir sjølv skrot ganske greitt å sjå på

I dag er det starta opp forsiktig turisme i Pyramiden. Somme av arbeidarane i Pyramiden blir sendt dit frå den russiske busetjinga i Barentsburg, andre kjem frå Fastlands-Russland. Det er tre personar som overvintrar i Pyramiden og rundt femten–tjue personar der på somrane.


Fjellet som byen Pyramiden har fått namnet sitt etter. 1 000 rublar i bot om du ikkje gjettar kva fjellet heiter


På veg frå kaia opp mot Pyramiden sentrum


Pyramiden ligg i naturskjønne omgjevnader

Vi rusla rundt i byen og fann ut at her har det både vore veksthus for grønsaksdyrking, fjøs for storfe og alt anna som trengst til eit samfunn. Det var skule for borna, idrettshall, kulturhus og meir til. Det inspektørane merka var at i motsetning til andre stader på Svalbard vaks det gras i Pyramiden. Dette fordi russarane tok med seg gjødsel frå Ukraina og strødde utover området til byen. Det såg unekteleg fint ut.


Pyramiden sentrum


Verdas nordlegaste Lenin-statue. Verdas nest nordlegaste Lenin-statue står i Barentsburg


Idrettsplassen i Pyramiden er bygd til ære for romfarar Jurij Gagarin

Når vi først var i Pyramiden og det var lønsjtid, meinte inspektørane at det passa perfekt å inspisere dei lokale fasilitetane. Dette vart gjort på hotellet. Her var det eit fjernsyn som pumpa ut russisk popmusikk av tvilsam kvalitet, ein liten armada tilsette og elles tilbod om typisk russisk mat som soljanka (kjøtsuppe), pel’meni (pasta fylt med kjøt) og diverse anna.


Pyramiden hotell, ryddig, reint og pent. God mat har dei òg

Vi fekk vite at Pyramiden ikkje er isbjørnsikker sone. Faktisk hadde det kome ein isbjørn inn på hotellet no sist vinter. Han vart skoten i det rommet som er på biletet over.


Litt meir av Pyramiden sentrum

Pyramiden ligg slik til at det ikkje er telefondekning der. I gode gamle dagar var det berre éi telefonlinje inn til byen i det store og heile: Det var til gruvedirektørens kontor. No kan det tenkjast at KGB-kontoret i byen hadde sambandsutstyr som berre dei visste om, men i dag er kommunikasjonen til omverda i beste fall litt omstendeleg.

For å bestille hotellrom i Pyramiden må du ta kontakt med anten Trest Arktikugol’ Barentsburg eller representantane i Longyearbyen. Her blir bestillinga teke i mot på vanleg vis, men for å vidareformidle dette til Pyramiden skjer telefonkontakten til avtalte tidspunkt frå den einaste staden i byen der ei lita signalstripe med Telenor-dekning ramlar inn.


Telefonen står ved den einaste staden med mobildekning i Pyramiden

Å stå med telefonen utandørs i vindstille og plussgrader er no éin ting, men å gjere det same i tjue minus og tilløp til storm må no vere ei glede med modifikasjonar.


Vaktbikkja (aka KGB/FSB etter budsjettkutt) i Pyramiden

Etter nokre rolege timar i Pyramiden var det på tide å kome seg tilbake til sivilisasjonen. Båtturen tok omtrent to timar med gjennomsnittsfart på rundt 20 knop. Avstandane på Svalbard er med andre ord ganske større, i alle fall vart inspektørlauget overraska over distansane.

 

Takk! Eg har full forståelse for at UNIS-søknad er levert. Forhåpentlegvis kjem du inn

Og det er eit artig poeng det med avstanden til Oslo vs til Longyearbyen frå Tromsø

 

Flott story @Kristian

 

Dag 5: Inspeksjon av Longyearbyen
Etter den rustikke overnattinga i Skansebukta hadde turen no kome til folkevarianten, Gjestehus 102. Her var standarden enkel, men prisen var på berre det halve av kva SAS-hotellet kravde. Samanlikna med hotell og hytte med personleg kokk var standarden på gjestehuset enkel. Likevel var det mogleg å ete seg mett til frukost.


Frå Nybyen ned til Longyearbyen sentrum

Gjestehus 102 ligg i Nybyen, den eldste [sic] bydelen i Longyearbyen. Herifrå ned til sentrum er det omtrent 20–30 minutt å gå. Det er med andre ord den overnattingsstaden som er minst sentral av alle. Inspektørane kom fort fram til at det kan vere verdt å spytte i litt meir for å få ei betre overnatting, men 500 kroner natta var det vi synst høvde å betale.

Det skal ikkje stikkast under stol at begge inspektørane stadig vekk kasta nervøse blikk rundt seg då dei rusla mellom Nybyen og Longyearbyen sentrum. Strekninga verka litt aude, men ifølgje kart og lokale råd var òg Nybyen innanfor den isbjørnsikre sona. Det tviler inspektørane på at isbjørnane veit.


Svalbard kyrkje, Longyearbyen


Beverly hills, Longyearbyen

Longyearbyen er perfekt for måfånavigering. Vi slumpa innom…kremt…inspiserte Svalbard museum som absolutt er vel verdt eit besøk. Her får ein lære litt om historia til øygruppa og eit lite innblikk i korleis livet er for folk i dag. Muséet vart kåra til Europas beste i 2008. Vi synst at eit «Godkjent»-stempel nesten var overflødig.


Utsikten over Longyearbyen og Adventfjorden frå Beverly hills

Med byen som utgangspunkt fekk vi oss òg ein tur opp på eitt av dei mange fjella som ligg tett inntil byen. Her hadde vi med oss våpenkyndige folk då dette var mest tilrådeleg.

I 2006 kom ei ung kvinne til byen med kveldsflyet for å besøkje vener. Neste morgon var ho ute på fjelltur i lag med ei veninne på eit fjell der dei lokale meinte det var greitt å gå utan våpen. Mindre enn 24 timar etter at ho landa på Svalbard vart denne jenta drepen av ein isbjørn.

Dette skjedde på det fjellet vi gjekk opp på. Difor ville vi ha med oss folk som kan våpen.

Trass i det tragiske bakteppet var turen kjempefin og på toppen møtte vi på tre reinsdyr. Det er no ein gong slik at mykje av livet på 78 ̊ nord blir forma av naturkreftene, så òg kva folk hugsar. Sidan vêret og naturen kan vere brutale her, er det mange historier av det triste slaget.


Svalbardrein på fjelltur


Utsyn mot andre fjell ved Longyearbyen


Utsikt utover Adventfjorden

Når det er sagt er det på sin plass å nemne at vi møtte berre positive menneske. Dei fleste var sørvisinnstilte og gjekk ikkje av vegen for å yte det vetle ekstra. Då juniorinspektøren nest siste dagen gløymde att skjerfet sitt i ein bil, dukka det opp på overnattingsstaden same kveld. Folk hjelper kvarandre og stiller opp for kvarandre, det er no i alle fall det inntrykket inspektørane sit att med.

Det er forresten mange stader å ete i Longyearbyen og prisen er stort sett grei. Vi valde ved fleire høve Kroa, både fordi ho ligg sentralt til, men òg fordi maten var svært god. I frykt for refs frå skattestyresmaktene har inspeksjonsnotata om matplassane på mystisk vis forsvunne. Her er det heilt umogleg å seie kva som har skjedd.


Bilete av fjellet sett frå bakkenivå. I fjellsida ser du taubanen for frakt av kol


Ein av dei andre taubanane (ingen er i drift lenger), her krydra med nokre snøfnugg

 

Tusen takk

 

Dag 6: Inspeksjon av hundekøyringskunnskapane til dei lokale
Hundehaldet på Svalbard er stort. Mange selskap tilbyr hundekøyring til amatørar. Som pliktoppfyllande inspektørar tok vi på oss det tunge oppdraget med å kvalitetssjekke denne aktiviteten. Vi valde ein brite frå Oxford tilsett hos Svalbard villmarkssenter som vår lokale kjentmann.

Etter å ha sela på dei krakilske hundane gjekk turen oppover Adventsdalen til Gruve 6. Undervegs vart det gjort obligatoriske stopp slik at hundane ikkje skulle gå til…øh…hundane.


Juniorinspektør gir klårsignal

Som den observante lesar kan sjå av biletet, har juniorinspektøren fått delt ut ein refleksvest. Ifølgje vår kjentmann frå Oxford var dette for å sjå forskjell på meg og hundane.


Ein fin dag for hundekøyring

Sidan det var plussgrader denne dagen sleit bikkjene med varmgang. Dei måtte stadig få tilført kjølevæske, men dette gav inspektørane sjansen til å sjå nærmare etter den generelle helsetilstanden til dyra. Både når det gjeld sjølve dyrehelsa og køyringa kunne vi ikkje gjere anna enn å setje «Godkjent»-stempelet.

No skal det seiast at den typen hundehald som blir drive i samband med hundekøyring er framand for folk flest. Det er utruleg mange dyr i lag og heile kan lett opplevinga bli litt valdsam for sarte sjeler. Likevel var det ei oppleving som det var artig å inspisere.

Dag 7: Ein avsluttande inspeksjon av Longyearbyen
Sidan dette var ein sundag valde vi å gi oss sjølve ein halv dag fri. Denne brukte vi til ein organisert fottur i Bolterdalen, ein sidedal til Adventdalen. Her hadde vi med oss ein ung franskmann tilsett ved Svalbard Husky. Han fungerte i det store og heile som børseberar (ikkje bøsseberar, nei), men han var no ein triveleg og humørfylt kar. Sidan dette var ein privattur er det sjølvsagt ikkje på sin plass å la dette inngå som ein del av inspeksjonen.

#internnotat: Hugs å få kvitteringa for privatturen til å framstå som ein del av inspeksjonen!

Her følgjer nokre bilete frå Longyearbyen på denne nydelege sundagen.


Utsikten frå Sverdrupbyen (brent ned av tyskarane) mot sentrum


Koltaubanen frå gruve 4 eller 2 i retning taubanesentralen 1/2


Koltaubanen frå gruve 4 eller 2 i retning taubanesentralen 2/2


Sola strålte over torget i Longyearbyen 1/2


Sola strålte over torget i Longyearbyen 2/2

Vårt inntrykk av Longyearbyen er at byen er roleg og fin. Som turist er ikkje byen kjempespennande etter å ha rusla rundt her ein halvannan dag. Då har du nemleg sett heile byen. Det er nok difor mange melder seg på organiserte turar som går føre seg utanfor busetjinga. Her er det eit vell av tilbod.

No skal det seiast at mengda restaurantar er svært stort sett i forhold til kor mange fastbuande det er her. Longyearbyen har omtrent 2 000 innbyggjarar. Blant desse er 40 nasjonalitetar representert. Dersom ein får kontakt med nokre av dei lokale, er sjansen god for å få ei skikkeleg triveleg stund. Ikkje for det, som tilreisande kjem ein vel neppe til å mistrivst på 78 ̊ nord.


Det skal ikkje berre vere enkelt å få utført banktenester på Svalbard


Softis på Svalbard er ikkje feil